παίζω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

παίζω < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική παίζω < παῖς < πρωτοελληνική *pā́wits < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *péh₂wids < *peh₂u-

Προφορά

ΔΦΑ : /ˈpe.zo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : παί‐ζω

τονικό παρώνυμο: πεζό

Ρήμα

παίζω, αόρ.: έπαιξα, παθ.φωνή: παίζομαι, π.αόρ.: παίχτηκα/παίχθηκα, μτχ.π.π.: παιγμένος

1. ψυχαγωγούμαι, διασκεδάζω με παιχνίδι

   ↪ τα παιδιά έπαιζαν και γελούσαν στο σοκάκι

2. συμμετέχω σε ένα ομαδικό άθλημα

   ↪ Είναι κολλημένος με το σκάκι, το παίζει τέσσερα βράδια τη βδομάδα.

3. χειρίζομαι μουσικό όργανο

   ↪ έμαθε μόνη της να παίζει κιθάρα

   • (για άνθρωπο ή μηχάνημα) εκτελώ μουσικό κομμάτι ή τραγούδι

     ↪ η ορχήστρα/το ραδιόφωνο έπαιζε παλιά τραγούδια

4. (για τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό πρόγραμμα) αναπαράγω

   ↪ ποια ταινία παίζει απόψε (σ)το άλλο κανάλι;

5. συμμετέχω σε θεατρικό ή τηλεοπτικό έργο ως ηθοποιός

   ↪ στο καινούργιο έργο του σκηνοθέτη παίζουν οι...

   ≈ συνώνυμα: υποδύομαι

6. (για αντικείμενα) δεν είμαι σταθερά προσαρμοσμένος στη θέση μου, αλλά μπορώ να κινηθώ ελαφρά γύρω από αυτήν, πάω πέρα δώθε

   ↪ Το μπράτσο της πολυθρόνας παίζει. Θέλει λίγη κόλλα ή μια βίδα για να στερεωθεί.

7. (στο γ' πρόσωπο, προφορικό) παίζει: για κάτι ενδιαφέρον που συμβαίνει, συνήθως παρασκηνιακά

   ↪ δεν μπορεί αυτός να άλλαξε γνώμη έτσι ξαφνικά, κάτι παίζει εδώ

Εκφράσεις

• τα παίζω, τα 'παιξα
• παίζω εν ου παικτοίς: αντιμετωπίζω σαν παιχνίδι πράγματα που δε θα έπρεπε, διότι είναι πολύ σοβαρά, πολύ κρίσιμα ή ενδεχομένως έχουν ιερό χαρακτήρα
• την παίζω: αυνανίζομαι
• παίζω ξύλο: ανταλλάσσω μπουνιές με κάποιον, τσακώνομαι

Συγγενικά

 ετυμολογικό πεδίο 
παιζ- παιγ- 

• αεροπαίζω
• ακροπαίζω
• αλαφροπαίζω
• αναμπαίζω
• αναπαίζω
• ανεμπαίζω
• αποπαίζω
• αργοπαίζω
• ασημοπαίζω
• αχνοπαίζω
• εμπαιγμός
• εμπαίζω
• παιζογελώ
• περιπαίζω
• πολυπαίζω
• τρεμοπαίζω
• χαρτοπαίζω
• χαρτοπαιξία
• χαρτοπαίχτης

• → δείτε τις λέξεις παιχνίδι και παιδί

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	παίζω	έπαιζα	θα παίζω	να παίζω		παίζοντας
β' ενικ.	παίζεις	έπαιζες	θα παίζεις	να παίζεις	παίζε
γ' ενικ.	παίζει	έπαιζε	θα παίζει	να παίζει
α' πληθ.	παίζουμε	παίζαμε	θα παίζουμε	να παίζουμε
β' πληθ.	παίζετε	παίζατε	θα παίζετε	να παίζετε	παίζετε
γ' πληθ.	παίζουν(ε)	έπαιζαν παίζαν(ε)	θα παίζουν(ε)	να παίζουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έπαιξα	θα παίξω	να παίξω		παίξει
β' ενικ.		έπαιξες	θα παίξεις	να παίξεις	παίξε
γ' ενικ.		έπαιξε	θα παίξει	να παίξει
α' πληθ.		παίξαμε	θα παίξουμε	να παίξουμε
β' πληθ.		παίξατε	θα παίξετε	να παίξετε	παίξτε
γ' πληθ.		έπαιξαν παίξαν(ε)	θα παίξουν(ε)	να παίξουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω παίξει	είχα παίξει	θα έχω παίξει	να έχω παίξει
β' ενικ.	έχεις παίξει	είχες παίξει	θα έχεις παίξει	να έχεις παίξει	έχε παιγμένο
γ' ενικ.	έχει παίξει	είχε παίξει	θα έχει παίξει	να έχει παίξει
α' πληθ.	έχουμε παίξει	είχαμε παίξει	θα έχουμε παίξει	να έχουμε παίξει
β' πληθ.	έχετε παίξει	είχατε παίξει	θα έχετε παίξει	να έχετε παίξει	έχετε παιγμένο
γ' πληθ.	έχουν παίξει	είχαν παίξει	θα έχουν παίξει	να έχουν παίξει
Συντελεσμένοι χρόνοι β΄ (μεταβατικοί)
Παρακείμενος	έχω (έχεις, έχει, έχουμε, έχετε, έχουν) παιγμένο
Υπερσυντέλικος	είχα (είχες, είχε , είχαμε, είχατε, είχαν) παιγμένο
Συντελ. Μέλλ.	θα έχω (θα έχεις, θα έχει, θα έχουμε, θα έχετε, θα έχουν) παιγμένο
Υποτακτική	να έχω (να έχεις, να έχει, να έχουμε, να έχετε, να έχουν) παιγμένο

    Παθητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	παίζομαι	παιζόμουν(α)	θα παίζομαι	να παίζομαι
β' ενικ.	παίζεσαι	παιζόσουν(α)	θα παίζεσαι	να παίζεσαι	(παίζου)
γ' ενικ.	παίζεται	παιζόταν(ε)	θα παίζεται	να παίζεται
α' πληθ.	παιζόμαστε	παιζόμαστε παιζόμασταν	θα παιζόμαστε	να παιζόμαστε
β' πληθ.	παίζεστε	παιζόσαστε παιζόσασταν	θα παίζεστε	να παίζεστε	(παίζεστε)
γ' πληθ.	παίζονται	παίζονταν παιζόντουσαν	θα παίζονται	να παίζονται
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		παίχτηκα	θα παιχτώ	να παιχτώ		παιχτεί
β' ενικ.		παίχτηκες	θα παιχτείς	να παιχτείς	παίξου
γ' ενικ.		παίχτηκε	θα παιχτεί	να παιχτεί
α' πληθ.		παιχτήκαμε	θα παιχτούμε	να παιχτούμε
β' πληθ.		παιχτήκατε	θα παιχτείτε	να παιχτείτε	παιχτείτε
γ' πληθ.		παίχτηκαν παιχτήκαν(ε)	θα παιχτούν(ε)	να παιχτούν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	έχω παιχτεί	είχα παιχτεί	θα έχω παιχτεί	να έχω παιχτεί		παιγμένος
β' ενικ.	έχεις παιχτεί	είχες παιχτεί	θα έχεις παιχτεί	να έχεις παιχτεί
γ' ενικ.	έχει παιχτεί	είχε παιχτεί	θα έχει παιχτεί	να έχει παιχτεί
α' πληθ.	έχουμε παιχτεί	είχαμε παιχτεί	θα έχουμε παιχτεί	να έχουμε παιχτεί
β' πληθ.	έχετε παιχτεί	είχατε παιχτεί	θα έχετε παιχτεί	να έχετε παιχτεί
γ' πληθ.	έχουν παιχτεί	είχαν παιχτεί	θα έχουν παιχτεί	να έχουν παιχτεί
Συντελεσμένοι χρόνοι (β΄ τύποι)
Παρακείμενος	είμαι, είσαι, είναι παιγμένος - είμαστε, είστε, είναι παιγμένοι
Υπερσυντέλικος	ήμουν, ήσουν, ήταν παιγμένος - ήμαστε, ήσαστε, ήταν παιγμένοι
Συντελ. Μέλλ.	θα είμαι, θα είσαι, θα είναι παιγμένος - θα είμαστε, θα είστε, θα είναι παιγμένοι
Υποτακτική	να είμαι, να είσαι, να είναι παιγμένος - να είμαστε, να είστε, να είναι παιγμένοι

Μεταφράσεις

    παίζω

αγγλικά : play (en) γαλλικά : jouer (fr) γερμανικά : spielen (de) ισπανικά : jugar (es) πορτογαλικά : jogar (pt) ρουμανικά : juca (ro) τουρκικά : (1, 2, 4, 5, 6) oynamak (tr), (3) çalmak (tr), (7) dönmek (tr)

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

παίζω < παῖς < πρωτοελληνική *pā́wits < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *péh₂wids < *peh₂u-

Ρήμα

παίζω

1. παίζω (στην κυριολεξία: «κάνω το παιδί»)
2. (+ πρός) κοροϊδεύω

   ↪ οἱ ἄλλοι παῖδες παίζουσι πρὸς αὐτόν

Συγγενικά

• (Χρειάζεται επεξεργασία)

Πηγές

• παίζω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• παίζω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.