ὑπένερθε

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ὑπένερθε < → λείπει η ετυμολογία

Επίρρημα

ὑπένερθε και πριν από φωνήεν ὑπένερθεν

1. (τοπικό επίρρημα) κάτω από, από κάτω

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 10 (κ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Αἴολον, Λαιστρυγόνας καὶ Κίρκην.), στίχ. 353 (352-353)

   τάων ἡ μὲν ἔβαλλε θρόνοις ἔνι ῥήγεα καλά, | πορφύρεα καθύπερθ᾽, ὑπένερθε δὲ λῖθ᾽ ὑπέβαλλεν·

   Έβαλε τότε η μία στους θρόνους πάνω όμορφα στρωσίδια, | πορφυρά, απλώνοντας λινό πανί από κάτω.

   Μετάφραση (2006): Δημήτρης Μαρωνίτης @greek‑language.gr

2. (τοπικό επίρρημα) υπογείως, στον Κάτω Κόσμο

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 20 (Υ. Θεομαχία.), στίχ. 61 (61-62)

   ἔδεισεν δ᾽ ὑπένερθεν ἄναξ ἐνέρων Ἀϊδωνεύς, | δείσας δ᾽ ἐκ θρόνου ἆλτο καὶ ἴαχε,

   Και ο βασιλέας των νεκρών κάτω απ᾽ την γην φοβήθη | ο Αϊδωνεύς και με κραυγήν πετάχθη από τον θρόνον,

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 3 (Γ. Ὅρκοι. Τειχοσκοπία. Ἀλεξάνδρου καὶ Μενελάου μονομαχία.), στίχ. 278 (278-279)

   καὶ ποταμοὶ καὶ γαῖα, καὶ οἳ ὑπένερθε καμόντας | ἀνθρώπους τίνυσθον, ὅτις κ᾽ ἐπίορκον ὀμόσσῃ,

   και ποταμοί, και γη, και σεις θεοί, που εκεί στον Άδη | κάθ᾽ επιόρκου την ψυχήν ως πρέπει τιμωρείτε,

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

Πρόθεση

ὑπένερθε

• (ως πρόθεση + γεν.)(η πρόθεση άλλοτε προηγείται και άλλοτε έπεται της γεν.) κάτω, από κάτω

  ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, (αποδίδεται) Ἀσπὶς Ἡρακλέους^w, 418 (416-419)

  Ἀμφιτρυωνιάδης δέ, βίη Ἡρακληείη, | μεσσηγὺς κόρυθός τε καὶ ἀσπίδος ἔγχεϊ μακρῷ | αὐχένα γυμνωθέντα θοῶς ὑπένερθε γενείου | ἤλασ᾽ ἐπικρατέως,

  Κι ο γιος του Αμφιτρύωνα, ο δυνατός ο Ηρακλής, | ανάμεσα στην περικεφαλαία και την ασπίδα, σαν είδε τον αυχένα | γυμνωμένο, γοργά με το μακρύ το δόρυ τον διαπέρασε μ᾽ ορμή | κάτω απ᾽ το σαγόνι.

  Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

  ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαρος^w, Νεμεονίκαις, 10. ‹Θεαίῳ Ἀργείῳ παλαιστῇ›, 88 (10.88)

  ἥμισυ μέν κε πνέοις γαίας ὑπένερθεν ἐών,

  τη μισή ζωή σου θα την περνάς κάτω απ᾽ τη γης,

  Μετάφραση (1937): Ιωάννης Γρυπάρης, @greek‑language.gr

Πηγές

• ὑπένερθε - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὑπένερθε - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.