ὁράω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ὁράω, ὁρῶ	ὁράομαι, ὁρῶμαι
Παρατατικός	ἑώρων, ιωνικός τύπος : ὥρεον	ἑωρώμην, ὡρώμην
Μέλλοντας	ὄψομαι	ελληνιστική ὁραθήσομαι, ὀφθήσομαι
Αόριστος	εἶδον	εἰδόμην, ὠψάμην, ελληνιστική ἑωράθην & ὤφθην
Παρακείμενος	ἑόρακα, ἑώρακα, ὄπωπα	ἑόραμαι, ἑώραμαι, ὦμμαι
Υπερσυντέλικος	ἑοράκην, ἑωράκειν, ἑωρακώς ἦν	ὤμμην, ἑωράμην
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ὁράω < → λείπει η ετυμολογία

Ρήμα

ὁράω / ὁρῶ (συνηρημένο)

1. (αμετάβατο) βλέπω, κοιτάζω
2. (αμετάβατο) έχω την όρασή μου, βλέπω
3. κοιτάζω, προσέχω, παίρνω προφυλάξεις

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 3, 57.1

   ὁρᾶτε ὅπως μὴ οὐκ ἀποδέξωνται ἀνδρῶν ἀγαθῶν πέρι αὐτοὺς ἀμείνους ὄντας ἀπρεπές τι ἐπιγνῶναι, οὐδὲ πρὸς ἱεροῖς τοῖς κοινοῖς σκῦλα ἀπὸ ἡμῶν τῶν εὐεργετῶν τῆς Ἑλλάδος ἀνατεθῆναι.

   Προσέξτε μήπως σας αποδοκιμάσει η κοινή γνώμη, εσάς που πολύ σας επαινούν, αν μας καταδικάσετε άδικα, εμάς τους γενναίους, κι αν αφιερώστε στους κοινούς ναούς των Ελλήνων τα λάφυρα που θα ᾿χετε πάρει από μας, τους ευεργέτες της Ελλάδος.

   Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Ἰφιγένεια ἐν Ταύροις, στίχ. 67 (67-68)

   [ΟΡΕΣΤΗΣ] ὅρα, φυλάσσου μή τις ἐν στίβῳ βροτῶν. | [ΠΥΛΑΔΗΣ] ὁρῶ, σκοποῦμαι δ᾽ ὄμμα πανταχῆ στρέφων.

   [ΟΡΕΣΤΗΣ] Το νου σου! Είναι κανείς στο δρόμο; Κοίτα! | [ΠΥΛΑΔΗΣ] Κοιτάω· παντού τα βλέμματά μου ρίχνω.

   Μετάφραση (1972) Η Ιφιγένεια στη χώρα των Ταύρων: Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Εστία, 1979:ΟΕΔΒ @greek‑language.gr

4. (μεταβατικό) κοιτάζω κάτι/κάποιον, παρατηρώ

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχίνης, Κατὰ Κτησιφῶντος, 219

   Πῶς ἂν οὖν ἐγὼ προενεδεικνύμην Ἀλεξάνδρῳ; εἴ γε μὴ ταὐτὸν ἐνύπνιον ἐγὼ καὶ Δημοσθένης εἴδομεν.

   Πώς λοιπόν θα μπορούσα να κάνω επίδειξη εύνοιας προς τον Αλέξανδρο, όταν την εξουσία είχε ο Φίλιππος; Εκτός, βέβαια, αν εγώ και ο Δημοσθένης είδαμε το ίδιο όνειρο.

   Μετάφραση (2012): Αθανάσιος Ι. Γιαγκόπουλος, Θεσσαλονίκη:Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας @greek‑language.gr

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Συμπόσιον, 220a

   Σωκράτη μεθύοντα οὐδεὶς πώποτε ἑώρακεν ἀνθρώπων.

   κανένας ως σήμερα δεν είδε τον Σωκράτη μεθυσμένο, ποτέ·

   Μετάφραση (2004): Ηλίας Σπυρόπουλος, Θεσσαλονίκη:Ζήτρος. @greek‑language.gr

5. προσέχω, φροντίζω, προνοώ
6. καταλαβαίνω, αντιλαμβάνομαι
7. (μεταφορικά) διαβλέπω, διαισθάνομαι
8. (στην παθητική φωνή) είμαι ορατός, με βλέπουν, φαίνομαι

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Ἰφιγένεια ἐν Ταύροις, στίχ. 933

   [ΟΡΕΣΤΗΣ] ὤφθημεν οὐ νῦν πρῶτον ὄντες ἄθλιοι.

   [ΟΡΕΣΤΗΣ] Με είδαν πολλοί σε τέτοιο χάλι ως τώρα.

   Μετάφραση (1972) Η Ιφιγένεια στη χώρα των Ταύρων: Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Εστία, 1979:ΟΕΔΒ @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ιωνικός τύπος : ὁρέω
• αιολικός τύπος : ὄρημι
• επικός τύπος : ὁρόω

Συγγενικά

• θέμα ὁρα-

• ἀξιόρατος
• ἀορασία
• ἀόρατος
• εὐόρατος
• ὅραμα
• ὅρασις
• ὁραματισμός
• ὁραματιστής
• ὁραματίζομαι
• ὁρατέον
• ὁρατήρ
• ὁρατής
• ὁρατίζω
• ὁρατικός
• ὁρατικῶς
• ὁρατός
• ὁρατῶς
• οὐρεύω
• οὖρος

• θέμα ειδ-, ιδ-

• εἰδάλιμος
• εἴδελος
• εἰδετικός
• εἰδικός
• εἶδος
• εἰδύλλιον
• εἴδωλον (και τα παράγωγά του)
• ἰδέα
• ἰδέη

• θέμα οπ-

• ἄοπτος
• αὐτόπτης (και τα παράγωγά του)
• αὐτόπτις
• αὔτοπτος
• εὔοπτος
• θεόπτης (και τα παράγωγά του)
• καιροπτία
• λινόπτης
• ὄβδη
• ὄβδην
• ὄμμα
• ὀπή (και τα παράγωγά του)
• ὄππα
• ὀπτεύω (και τα παράγωγά του)
• ὀπτίζω
• ὀπτίλος
• ὀπτίλλος
• ὀπτήρ
• ὀπτήρια
• ὀπτός
• ὀπωπέω
• ὁπωπέω
• ὀπωπή
• ὀπωπητήρ
• ὄψις (και τα παράγωγά του)
• φανόπτης

Σύνθετα

• ἀφοράω
• ἀνοράω
• ἀντεφοράω
• διοράω
• ἐξοράω
• ἐφοράω
• ἐγκαθοράω
• εἰσκαθοράω
• εἰσοράω
• ἐνοράω
• ἐπικαθοράω
• ἐποράω
• ἐσοράω
• καθοράω
• παροράω
• περιοράω
• προεφοράω
• προκαθοράω
• προοράω
• προσκαθοράω
• προσοράω
• συγκαθοράω
• συνδιοράω
• συνεφοράω
• συνοράω
• ὑφοράω
• ὑπεροράω

δείτε και τα παράγωγά τους, όπως ἄνοπτος, ἀδιόρατος, ἀκάτοπτος, ἐπόπτης, πρόσοψις, ὑπεροψία, ἐνόρασις, σύνοψις, καθορατικός, πρόοπτος

Κλίση

    Κλίση

Ενεργητικός Ενεστώτας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ὁρῶ ὁρῶ ὁρῷμι / ὁρῴην - σύ ὁρᾷς ὁρᾷς ὁρῷς / ὁρῴης ὅρα οὖτος ὁρᾷ ὁρᾷ ὁρῷ / ὁρῴη ὁράτω ἡμεῖς ὁρῶμεν ὁρῶμεν ὁρῷμεν - ὑμεῖς ὁρᾶτε ὁρᾶτε ὁρῷτε ὁρᾶτε οὗτοι ὁρῶσι(ν) ὁρῶσι(ν) ὁρῷεν ὁρώντων / ὁράτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ὁρᾶν ὁρῶν ὁρῶσα ὁρῶν Ενεργητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἑώρων - - - σύ ἑώρας - - - οὖτος ἑώρα - - - ἡμεῖς ἑωρῶμεν - - - ὑμεῖς ἑωρᾶτε - - - οὗτοι ἑώρων - - - Μέσος Μέλλοντας προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ὄψομαι - ὀψοίμην - σύ ὄψῃ / ὄψει - ὄψοιο - οὖτος ὄψεται - ὄψοιτο - ἡμεῖς ὀψόμεθα - ὀψοίμεθα - ὑμεῖς ὄψεσθε - ὄψοισθε - οὗτοι ὄψονται - ὄψοιντο - ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ὄψεσθαι ὀψόμενος ὀψομένη ὀψόμενον Ενεργητικός Αόριστος β' προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ εἶδον ἴδω ἴδοιμι - σύ εἶδες ἴδῃς ἴδοις ἰδέ οὖτος εἶδε ἴδῃ ἴδοι ἰδέτω ἡμεῖς εἴδομεν ἴδωμεν ἴδοιμεν - ὑμεῖς εἴδετε ἴδητε ἴδοιτε ἴδετε οὗτοι εἶδον ἴδωσι(ν) ἴδοιεν ἰδόντων / ἰδέτωσαν ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἰδεῖν ἰδών ἰδοῦσα ἰδόν Ενεργητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἑώρακα ἑωράκω / ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός ὦ ἑωράκοιμι / ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός εἴην - σύ ἑώρακας ἑωράκῃς / ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός ᾖς ἑωράκοις / ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός εἴης ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός ἴσθι οὗτος ἑώρακε ἑωράκῃ / ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός ᾖ ἑωράκοι / ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός εἴη ἑωρακώς, ἑωρακυῖα, ἑωρακός ἔστω ἡμεῖς ἑωράκαμεν ἑωράκωμεν / ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα ὦμεν ἑωράκοιμεν / ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς ἑωράκατε ἑωράκητε / ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα ἦτε ἑωράκοιτε / ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα εἴητε/εἶτε ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα ἔστε οὗτοι ἑωράκασι(ν) ἑωράκωσι(ν) / ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα ὦσι(ν) ἑωράκοιεν / ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα εἴησαν/εἶεν ἑωρακότες, ἑωρακυῖαι, ἑωρακότα ἔστων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἑωρακέναι ἑωρακώς ἑωρακυῖα ἑωρακός Ενεργητικός Παρακείμενος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἑόρακα ἑοράκω / ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός ὦ ἑοράκοιμι / ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός εἴην - σύ ἑόρακας ἑοράκῃς / ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός ᾖς ἑοράκοις / ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός εἴης ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός ἴσθι οὗτος ἑόρακε ἑοράκῃ / ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός ᾖ ἑοράκοι / ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός εἴη ἑορακώς, ἑορακυῖα, ἑορακός ἔστω ἡμεῖς ἑοράκαμεν ἑοράκωμεν / ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα ὦμεν ἑοράκοιμεν / ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα εἴημεν/εἶμεν - ὑμεῖς ἑοράκατε ἑοράκητε / ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα ἦτε ἑοράκοιτε / ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα εἴητε/εἶτε ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα ἔστε οὗτοι ἑοράκασι(ν) ἑοράκωσι(ν) / ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα ὦσι(ν) ἑοράκοιεν / ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα εἴησαν/εἶεν ἑορακότες, ἑορακυῖαι, ἑορακότα ἔστων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή ἑορακέναι ἑορακώς ἑορακυῖα ἑορακός Ενεργητικός Υπερσυντέλικος προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἑωράκειν - - - σύ ἑωράκεις - - - οὖτος ἑωράκει - - - ἡμεῖς ἑωράκεμεν - - - ὑμεῖς ἑωράκετε - - - οὗτοι ἑωράκεσαν - - -

Πηγές

• ὁράω - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
• ὁράω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὁράω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.